Επικονδυλίτιδα Αγκώνα

Τί είναι η επικονδυλίτιδα αγκώνος;

Επικονδυλίτιδα ή επικονδυλαλγία είναι μια συνήθης πάθηση της έσω είτε της έξω επιφάνειας του αγκώνα που χαρακτηρίζεται από πόνο και μειωμένη λειτουργικότητα. Αν και ο συνήθης όρος είναι «επικονδυλίτιδα» ο όρος επικονδυλαλγία (εμφάνιση πόνου στον επικόνδυλο του αγκώνα) ή πλάγια έξω τενοντοπάθεια αγκώνος φαίνεται να επικρατεί. Ο όρος «Επικονδυλίτιδα» ίσως αρμόζει καλύτερα κατά τα αρχικά στάδια της πάθησης όπου συνυπάρχει φλεγμονώδης διαδικασία.

Η πλάγια έξω τενοντοπάθεια αγκώνος (lateralepicondylalgia/lateralelbowtendinopathy)γνωστή και ως «Tenniselbow» είναι μια πάθηση που αφορά τις δομές και τους ιστούς περι της εξωτερικής επιφάνειας του αγκώνος και κυρίως τους τένοντες που προσφύονται στον έξω επικόνδυλοτου βραχιονίου οστού ενώ αποτελεί την πιο συχνή πάθηση λόγω υπέρχρησης στην άρθρωση του αγκώνα.Αξίζει να σημειωθεί πως μόνο το 5% των πασχόντων είναι πραγματικά προκαλούμενος από τέννις, ενω συχνά παρουσιάζεται σε άτομα που έχουν επαναλαμβανόμενες μονόπλευρες δραστηριότητες των άνω άκρων όπως ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί κηπουροί κλπ. Από τον έξω επικόνδυλο εκφύονται οι εκτείνοντες μυς του πήχεως με το βραχύ κερκιδικό εκτείνων του καρπού να ενοχοποιείται τις περισσότερες φορές έναντι των άλλων μυών. Υπέρχρηση ή/και απότομη αλλαγή της δραστηριότητας των μυών στην περιοχή φαίνεται να ευθύνεται συχνά για την εμφάνιση συμπτωματολογίας, παρόλα αυτά μια τενοντοπάθεια δεν είναι πάντα απαραίτητα αποτέλεσμα υπέρχρησης.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της πλάγιας εξω τενοντοπάθειας (επικονδυλίτιδας);

Τα συνηθέστερα συμπτώματα εμφανίζονται στα εξής σημεία και κινήσεις:

Κατά την ψηλάφηση της εξωτερικής επιφάνειαςτου αγκώναστον έξω επικόνδυλο
Πόνος και αδυναμία κατά την έκταση του καρπού,
Πόνος και αδυναμία κατά το σφίξιμο του γροθιάς
Πόνος κατά την έκταση του μεσαίου δακτύλου όπως και
κατα την διάταση των μυών που εκφύονται από τον έξω επικόνδυλο

Η κλινική εικόνα από άτομο σε άτομο μπορεί να ποικίλλει ενώ συνήθως συνυπάρχει ιστορικό απότομης αύξησης φορτίουή ιστορικό χρόνιας υπερφόρτισης του τενόντιου ιστού ήμε δραστηριότητες υψηλής ενεργοποίησης των εκεινόντων μυών του αγκώνος. Η επικονδυλαλγία συσχετίζεται με φλεγμονώδη δραστηριότητα κύριως στα αρχικά στάδια, ενώιστολογικά σε χρόνιες καταστάσειςμπορεί να να υπάρχει αποδιοργάνωση του κολλαγόνου, αύξηση ποσοστού σε πρωτεινογλυκάνες, τοπική νέκρωση και εμφάνιση νεοαγγείωσης στον τενόντιο ιστό. Ο διαγνωστικός υπέρηχος μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο για την διεύρηνηση του πόνου στον έξω επικόνδυλο και μπορεί να αναδείξει τον βαθμό της τενόντιας βλάβης.

Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης

Μια συστηματική ανασκόπηση του 2009 ανέδειξε ως παράγοντες κινδύνου εμφάνισης επικονδυλίτιδας τους εξής 3: 1) Χειρισμός εργαλείων >1 κιλού 2) χειρισμός φορτίων >20 κιλών τουλάχιστον 10 φορές την ημέρα και 3) επαναλαμβανόμενες κινήσεις του αγκώνα για περισσότερο από 2 ώρες την ημέρα. Σε επιπλέον παράγοντες κινδύνου εμφάνισης επικονδυλαλγίας ήταν η υπέρχρηση, τα λάθη στην προπόνηση, τα προβλήματα ελαστικότητας, η αυξημένη ηλικία, η έλλειψη μυϊκής δύναμης όπως και ψυχολογικοί παράγοντες.

Ποιά η συμβολή της φυσικοθεραπείας στην πλάγια έξω τενοντοπάθεια αγκώνος;

Η φυσικοθεραπεία έχει ως στόχο αρχικά την αξιολόγηση και την διαφοροδιάγνωση από άλλες αιτίες πρόκλησης πόνου στην έξω επιφάνεια του αγκώνος .Πηγέςπονού στην εξωτερική επιφάνεια του βραχίονα μπορεί να μην είναι απαραίτητα λόγω τενοντοπάθειας αλλά και ως αποτέλεσμα αυχενικής ριζοπάθειας , οστεοαρθρίτιδας αγκώνα , συνδρόμου κερκιδικού σωλήνα κλπ.

Έπειτα της λήψης λεπτομερούς ιστορικού και της κατάλληλης φυσικής εξέτασης, ο φυσικοθεραπευτής χρησιμοποιεί τα εξής για την επίτευξη του μέγιστου δυνατού λειτουργικού αποτελέσματος:

Ηλεκτροθεραπεία/TENS
Παγοθεραπεία/Θερμοθεραπεία
Κρουστικός υπέρηχος (ESWT)
Λειτουργική Μάλαξη/ Τεχνικές μυοπεριτονιακής απελευθέρωσης
Εφαρμογές Taping/ Kinesiotaping
TECAR
ΤεχνικέςManual Therapy (MWMs, Radial Glide κλπ.)
Ενημέρωση/Συμβουλές/ Εργονομικές παρεμβάσεις
Blood Flow Restriction Training
Προοδευτικές ασκήσεις ενδυνάμωσης του εκτατικού μηχανισμού του πήχεως

Η συντηρητική αντιμετώπιση με φυσικοθεραπεία έχει απόλυτη ένδειξη στην πλάγια έξω τενοντοπάθεια και στα πρωταρχικά στάδια έχει ως σκοπό την αναλγησία και την διαχείρηση της φλεγμόνωδους δραστηριότητας. Σε οξείες κατάστασεις αντιφλεγμονώδης φαρμακευτική αγωγή προτείνεται. Η προοδευτική φόρτιση του μυοτενόντιου συνόλου ενδείκνυται με την πάροδο του χρόνου.Μάιστα, πρόσφατα δεδομένα συστηματικών ανασκοπήσεων έχουν αναδείξει τις ενεργητικές παρεμβάσεις (προγράμματα θεραπευτικής άσκησης) ως αποτελεσματικότερες για την επίτευξη μέγιστης λειτουργικης αποκατάστασης σε σχέση με τις παθητικές θεραπείες (πχ παγοθεραπεία/ηλεκτροθεραπεία κλπ).

Ασκήσεις για επικονδυλίτιδα

Η συνταγογράφηση άσκησης στην πλάγια έξω τενοντοπάθεια είναι προσαρμοσμένη στο στάδιο της πάθησης (οξύ,υποξύ, χρόνιο), στην φύση του προβλήματος όπως και στο άτομο το οποίο αναφέρεται (νέος-ηλικιωμένος, αθλητής κλπ). Συνεπώς η θεραπευτική άσκηση συνταγογραφείται με προσοχή αποκλειστικά από τον Φυσικοθεραπευτή και οφείλει να είναι στοχευμένη και προοδευτική.

Μερικά αδρά παραδείγματα ασκήσεων αναφέρονται παρακάτω:

Σφίξιμο γροθιάς από θέση κάμψης και υπτιασμού
Έκταση καρπού από θέση κάμψης και υπτιασμού
Σφίξιμο γροθιάς από θέση έκτασης και υπτιασμού
Έκταση καρπού από θέση έκτασης και υπτιασμού
Σφίξιμο γροθιάς από θέση έκτασης και πρηνισμού
Έκταση καρπού από θέση έκτασης και πρηνισμού

Η συχνότητα, η διάρκεια, το είδος και η ένταση της συνταγογραφούμενης άσκησης θα πρέπει να είναι συγκεκριμένα και θα πρέπει να γίνονται προσαρμογές των παραμέτρων αυτών ανάλογα με τυχόν αντιδράσεις του τένοντιου ιστού όπως και με την πάροδο του χρόνου.Τυχόν ελλείματα και αντισταθμίσεις στις μυικές ομάδες των περιφερικών αρθρώσεων χρειάζεται επιπλέον να εντοπιστούν. Στα τελικά στάδια της αποκατάστασης, θα πρέπει να συμπεριληφθούν ασκήσεις που αυξάνουν την ικανότητα του τένοντα για απορρόφηση και αποδέσμευση ενέργειας όπως και ασκήσεις ή δραστηριότητες που προσομοιάζουν όσον το δυνατόν περισσότερο τις κινήσεις της καθημερινότητας είτε του αθλήματος αν πρόκειται για αθλητές.

https://www.physio-pedia.com/Lateral_Epicondylitis
Van Rijn RM, Huisstede BM, Koes BW, Burdorf A. Associations between work-related factors and specific disorders at the elbow: a systematic literature review. Rheumatology (Oxford). May 2009;48(5):528-36.

Karanasios S, Korakakis V, Whiteley R, Vasilogeorgis I, Woodbridge S, Gioftsos G. Exercise interventions in lateral elbow tendinopathy have better outcomes than passive interventions, but the effects are small: a systematic review and meta-analysis of 2123 subjects in 30 trials. Br J Sports Med. 2020 Nov 4:bjsports-2020-102525. doi: 10.1136/bjsports-2020-102525. Epub ahead of print. PMID: 33148599.

Baker CL, Plancher KD. Operative treatment of elbow injuries. New York: Springer, 2002
Brukner P. Brukner& Khan's clinical sports medicine. North Ryde: McGraw-Hill; 2012