Φυσίατροι, σύμφωνα με την ΕΕΦΙΑΠ, είναι Ιατροί που είναι ειδικευμένοι στη Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση, μια ανεξάρτητη ειδικότητα της Ιατρικής η οποία επικεντρώνεται κυρίως στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των ασθενών που οι λειτουργικές τους ικανότητες, δηλαδή οι δυνατότητές τους να ανταποκριθούν στις καθημερινές τους ανάγκες, έχουν προσωρινά ή μόνιμα διαταραχθεί. Αυτή η δυσλειτουργία μπορεί να είναι αποτέλεσμα μυοσκελετικών, νευρομυϊκών, καρδιαγγειακών ή αναπνευστικών παθήσεων.
Οι παθήσεις που συνήθως θεραπεύονται από τη Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση περιλαμβάνουν:
- Αθλητικές κακώσεις και μυοσκελετικές παθήσεις
- Οσφυαλγία και πόνος στον Αυχένα
- Παιδιατρικές αναπηρίες
- Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο
- Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και Κακώσεις Σπονδυλικής Στήλης και Νωτιαίου Μυελού
- Ακρωτηριασμοί των άκρων
- Αποκατάσταση Ρευματολογικών παθήσεων
- Σύνδρομα Χρόνιου Πόνου
- Εμβιομηχανικές παρεκκλίσεις
Οι διαφορές είναι συχνά σημαντικές. Οι «Ιατροί Αποκατάστασης» (Φυσίατροι) αναλαμβάνουν εκεί που οι άλλοι Ειδικοί Ιατροί «εγκαταλείπουν». Μετά από κάποια πάθηση ή ατύχημα, όταν οι Ιατροί άλλων ειδικοτήτων μπορούν πλέον να τους προσφέρουν λίγα οι ασθενείς προσβλέπουν στο Φυσίατρο και την «Ομάδα Αποκατάστασης» να τους φροντίσει. Η επαναφορά της λειτουργικότητας που επιτυγχάνεται από τους Φυσιάτρους και την Ομάδα Αποκατάστασης έχει άμεση επίδραση στην ποιότητα ζωής του ασθενή. Ο Φυσίατρος παρεμβαίνει σε όλες τις φάσεις της θεραπευτικής αντιμετώπισης του ασθενή. Ξεκινά με τη θεραπεία της υποκειμένης ασθένειας, που ακολουθείται από σημαντική προσπάθεια μέσω και άλλων κατάλληλων θεραπευτικών παρεμβάσεων (όπως η θεραπευτική άσκηση) ώστε προοδευτικά να ανακτήσει ο ασθενής την βέλτιστη λειτουργικότητα. Τελικά, παρέχονται η απαραίτητη εκπαίδευση και οι θεραπευτικές οδηγίες για την πρόληψη υποτροπών. Οι ασθενείς αυτοί αντιπροσωπεύουν μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για θεραπεία στην Ιατρική Κοινότητα και οι Ιατροί που παρέχουν ολοκληρωμένα θεραπευτικά προγράμματα (Φυσίατροι) συμβάλλουν σημαντικά για την βέλτιστη ανάρρωσή τους.
Οι Φυσίατροι έχουν υψηλή ειδίκευση στην εκτέλεση της κλινικής εξέτασης του Μυοσκελετικού και του Νευρικού Συστήματος. Επιπλέον, είναι εκπαιδευμένοι στην συνταγογράφηση και την ακριβή μελέτη των εργαστηριακών εξετάσεων και των απεικονιστικών (ακτινολογικών) μελετών για τη διάγνωση παθήσεων του μυοσκελετικού και του νευρικού συστήματος.
Η Ηλεκτρομυογραφική εξέταση (ΗΜΓ), οι μελέτες της Ταχύτητας Αγωγής των Νεύρων (ΚΤΑ, ΑΤΑ) και τα σωματοαισθητικά προκλητά δυναμικά αποτελούν επιπλέον ειδίκευση των Φυσιάτρων και είναι εξαιρετικά χρήσιμες συμπληρωματικές εξετάσεις για την διάγνωση σε πολλές νευρομυϊκές παθήσεις.
Οι Φυσίατροι, επιπλέον των θεραπευτικών μέσων (φάρμακα κλπ) που εφαρμόζουν στα πλαίσια συνηθισμένης άσκησης της ιατρικής πρακτικής, χρησιμοποιούν διάφορες θεραπευτικές τεχνικές αλλά και μηχανικά και φυσικά μέσα (όπως τη θεραπευτική άσκηση, τη θερμότητα, το νερό και τον ηλεκτρισμό). Ειδικά προγράμματα θεραπευτικής άσκησης αλλά και πιο παρεμβατικές τεχνικές όπως διηθήσεις μαλακών μορίων, ενδαρθρικές εγχύσεις φαρμάκων και άλλες προσαρμόζονται ώστε να εξυπηρετήσουν εξατομικευμένα τις θεραπευτικές ανάγκες κάθε ασθενούς.
Η συνολική προσέγγιση στη θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση βοηθημάτων και τροποποιήσεων, όπως βοηθημάτων βάδισης και μετακινήσεων, βοηθημάτων επικοινωνίας, ναρθήκων και προσθετικών μελών.
Για τον Φυσίατρο, ο τελικός θεραπευτικός στόχος είναι η μεγιστοποίηση της λειτουργικής ικανότητας του ασθενούς, ανεξάρτητα από την ηλικία ή το πρόβλημα.
Ένας ακόμα βασικός ρόλος του Φυσιάτρου είναι να προΐσταται και να συντονίζει την θεραπευτική ομάδα, που λέγεται «Ομάδα Αποκατάστασης». Αυτή περιλαμβάνει, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, κλινικούς ψυχολόγους, νοσηλευτικό προσωπικό, κοινωνικούς λειτουργούς, προσθετίστες, ορθωτίστες και εμβιομηχανικούς, για ασθενείς που απαιτούν σύνθετες θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Η άσκηση της Ιατρικής από τους Φυσιάτρους γίνεται σε όλα τα επίπεδα των υπαρχόντων Ιατρικών δομών. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται τα Ιδιωτικά Ιατρεία, τα Εργαστήρια Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, τις Ελάχιστες Μονάδες Ιατρικής Αποκατάστασης, τα Κέντρα Αποκατάστασης – Αποθεραπείας Ανοικτής και Κλειστής Νοσηλείας και τα μεγάλα Νοσοκομεία (δημόσια και Ιδιωτικά).
Για να λάβει κάποιος/α Ιατρός τον τίτλο του Ειδικού στη Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση, μετά τη λήψη του πτυχίου Ιατρικής Σχολής, απαιτείται εκπαίδευση στην ειδικότητα διάρκειας πέντε (5) ετών.
Οι ικανότητες των ειδικών Φυσιάτρων μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:
- Ιατρική αξιολόγηση για τον καθορισμό της υποκείμενης διάγνωσης
- Αξιολόγηση της λειτουργικής ικανότητας και της δυνατότητας να μεταβληθεί
- Αξιολόγηση της δραστηριότητας και συμμετοχής καθώς και των συναφών παραγόντων
- Σχεδιασμό ενός προγράμματος αποκατάστασης
- Γνώση, εμπειρία και εφαρμογή ιατρικών θεραπειών και θεραπειών με φυσικά μέσα
- Εκτίμηση και μέτρηση του αποτελέσματος
- Πρόληψη και αντιμετώπιση επιπλοκών
- Πρόγνωση της πάθησης/κατάστασης και των αποτελεσμάτων αποκατάστασης
- Γνώση της τεχνολογίας της αποκατάστασης
- Γνώση της «δυναμικής της ομάδας» και διοικητικές ικανότητες
- Διδακτικές ικανότητες
- Γνώση του κοινωνικού συστήματος και της νομοθεσίας που αφορά την αναπηρία
- Γνώση σύνταξης Ιατρικής Έκθεσης που καταγράφει την προσωρινή ή μόνιμη αναπηρία
