Ορισμός

Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) ή πολλαπλή σκλήρυνση (multiple sclerosis, MS), είναι μια χρόνια νευρολογική αυτοάνοση ασθένεια στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας απομυελίνωση. Επηρεάζει τους νευρώνες, τα κύτταρα του εγκεφάλου και τον νωτιαίο μυελό, τα οποία στέλνουν πληροφορίες, δημιουργούν την σκέψη και την αντίληψη και επιτρέπουν στον εγκέφαλο να ελέγξει το σώμα. Τα νεύρα του σώματος περιβάλλονται από ένα λεπτό περίβλημα, το οποίο αποτελείται από μυελίνη, μια ουσία που βοηθά στην προστασία των νεύρων καθώς και στη μετάδοση των νευρικών ώσεων. Η σκλήρυνση κατά πλάκας προκαλεί σταδιακή καταστροφή της μυελίνης (απομυελίνωση), όταν η μυελίνη έχει καταστραφεί οι νευρώνες δεν μπορούν να χειριστούν αποτελεσματικά τα ηλεκτρικά τους σήματα. Η ΣΚΠ εμφανίζεται κυρίως σε νεαρή ηλικία και διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από άτομο σε άτομο, με μοναδικά συμπτώματα σε κάθε ασθενή. Επηρεάζει συνήθως τους ενήλικες σε ηλικία από 20 ως 40 και εντοπίζεται συνήθως σε γυναίκες.

Συμπτώματα

Η ΣΚΠ μπορεί να πάρει πολλές μορφές, με τα καινούρια συμπτώματα να εμφανίζονται σε ξεχωριστά επεισόδια ή να αναπτύσσονται αργά. Τα κύρια συμπτώματα είναι μυϊκή αδυναμία, πάρεση-παραπάρεση, διαταραχές αισθητικότητας, σπαστικότητα, τρόμο (τρέμουλο), προβλήματα στην ισορροπία (αταξία), προβλήματα στην ομιλία (δυσαρθρία), δυσφαγία, προβλήματα στην όραση (διπλωπία, οπτική νευρίτιδα, νυσταγμός) ή και θόλωμα, εξάντληση καθώς και χρόνιο πόνο, προβλήματα στο έντερο και την ουροδόχο κύστη, στυτικές δυσλειτουργίες, νοητική βλάβη, διαταραχές της διάθεσης (κυρίως κατάθλιψη). Τα αρχικά επεισόδια είναι συνήθως παροδικά και ήπια και δεν παρακινούν κάποιον να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Τα συνηθέστερα αρχικά συμπτώματα είναι: αλλαγές στην αίσθηση των χεριών, ποδιών ή του προσώπου, ολική ή μερική απώλεια της όρασης, αδυναμία, διπλωπία, αταξία στο περπάτημα και προβλήματα ισορροπίας, αλλά έχουν αναφερθεί και σπάνια αρχικά συμπτώματα όπως αφασία και ψύχωση. Η ΣΚΠ μπορεί να πάρει πολλές μορφές, με τα καινούρια συμπτώματα να εμφανίζονται σε ξεχωριστά επεισόδια ή να αναπτύσσονται αργά. Τα κύρια συμπτώματα είναι μυϊκή αδυναμία, πάρεση-παραπάρεση, διαταραχές αισθητικότητας, σπαστικότητα, τρόμο (τρέμουλο), προβλήματα στην ισορροπία (αταξία), προβλήματα στην ομιλία (δυσαρθρία), δυσφαγία, προβλήματα στην όραση (διπλωπία, οπτική νευρίτιδα, νυσταγμός) ή και θόλωμα, εξάντληση καθώς και χρόνιο πόνο, προβλήματα στο έντερο και την ουροδόχο κύστη, στυτικές δυσλειτουργίες, νοητική βλάβη, διαταραχές της διάθεσης (κυρίως κατάθλιψη). Τα αρχικά επεισόδια είναι συνήθως παροδικά και ήπια και δεν παρακινούν κάποιον να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Τα συνηθέστερα αρχικά συμπτώματα είναι: αλλαγές στην αίσθηση των χεριών, ποδιών ή του προσώπου, ολική ή μερική απώλεια της όρασης, αδυναμία, διπλωπία, αταξία στο περπάτημα και προβλήματα ισορροπίας, αλλά έχουν αναφερθεί και σπάνια αρχικά συμπτώματα όπως αφασία και ψύχωση.

Αιτίες - επιβαρυντικοί παράγοντες (παράγοντες κινδύνου)

Η ΣΚΠ θεωρείται ευρέως ως μια αυτοάνοση νόσος, που σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν μπορεί να διακρίνει τα δικά του κύτταρα από τα ξένα και άρα επιτίθεται και καταστρέφει τους ιστούς του. Σε άτομα με Σκλήρυνση κατά Πλάκας το έλυτρο μυελίνης, το οποίο μονώνει τις νευρικές ίνες, γίνεται στόχος επίθεσης από λευκοκύτταρα του οργανισμού. Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση ΣΚΠ είναι οι γενετικοί, ιογενείς και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Διάφορες θεωρίες υπάρχουν, μερικές από τις οποίες είναι οι εξής:

Α) Μόλυνση από κάποιον ιό μπορεί να έχει σαν συνέπεια τη δυσλειτουργία του ανοσολογικού συστήματος και δευτερογενώς τη βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Β) Έλλειψη βιταμίνης D. Η βιταμίνη D λειτουργεί ως ρυθμιστής του ανοσοποιητικού συστήματος

Γ) Η σκλήρυνση κατά πλάκας φαίνεται να εμφανίζεται περισσότερο σε ανθρώπους που ζουν μακριά από τον ισημερινό. Αυτό, όπως πιστεύουν μερικοί επιστήμονες, μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας της έλλειψης ηλιακού φωτός σε συνδυασμό με την έλλειψη βιταμίνης D που αυτή μπορεί να συνεπάγεται.

Δ) Μερικές έρευνες έχουν δείξει πως η σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζεται περισσότερο σε παιδιά που δεν έχουν αδέρφια. Αυτό αφήνει πολλούς επιστήμονες να πιστεύουν πως επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα στην παιδική ηλικία δεν είχε να πολεμήσει πολλές ασθένειες, αρχίζει να επιτίθεται στο σώμα.

Ε) Άλλες έρευνες έχουν δείξει πως η χρόνια μόλυνση μπορεί να είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην πολλαπλή σκλήρυνση.

Θεραπεία - πρόληψη - αποκατάσταση

Το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ΣΚΠ είναι να μάθετε όσο το δυνατό περισσότερα για τη νόσο. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να σχηματίσετε μια ρεαλιστική εικόνα για τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες αλλαγές που ενδεχομένως λάβουν χώρα στον τρόπο ζωής στο παρόν και στο μέλλον. Οι ειδικοί γενικά συμφωνούν ότι είναι σημαντική η αντιμετώπιση της ΣΚΠ με την πιο αποτελεσματική θεραπεία αμέσως μόλις διαγνωσθεί και επιβεβαιωθεί η νόσος.

Παρότι δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣΚΠ) υπάρχουν αποτελεσματικές φαρμακευτικές αγωγές.

Επίσης στα άτομα με ΣΚΠ πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της νόσου παίζει η σωστή διατροφή, η άσκηση και η ξεκούραση, τα οποία πρέπει να ενσωματώνονται στη καθημερινότητα τους.

Συνιστάται μια ισορροπημένη διατροφή που θα εξασφαλίζει τη λήψη όλων των βιταμινών και των μετάλλων που είναι απαραίτητα στον οργανισμό μας για μια καλή υγεία και ευεξία.

Η τακτική άσκηση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της καλής υγείας. Το κολύμπι συνιστάται ιδιαίτερα στους ανθρώπους με ΣΚΠ. Ο θεραπευτής μας, επίσης, είναι σε θέση να μας δείξει ασκήσεις που μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας στο σπίτι σε καθημερινή βάση. Πιο συγκεκριμένα, ένα εξατομικευμένο ασκησιολόγιο, το οποίο διαμορφώνεται ύστερα από εξειδικευμένο μυοσκελετικό έλεγχο, από ειδικευμένο Φυσιοθεραπευτή.

Είναι απαραίτητο να υπάρχουν ώρες ξεκούρασης, ώστε τα άτομα με ΣΚΠ να ανταπεξέρχονται στη καθημερινότητα τους. Το στρες και η ένταση επηρεάζουν τη ΣΚΠ και η εύκολη κόπωση είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της.